هر آنچه لازم است در مورد استیکینگ سولانا بدانیم

استیکینگ سولانا یکی از راه‌های کسب درآمد از توکن‌های SOL است که در کیف پول‌های دیجیتال یا صرافی‌ها بدون استفاده، نگهداری می‌شود.

اکوسیستم سولانا خانه‌ی هزاران پروژه‌ی دیفای، NFT و بازی‌های کریپتویی است. سولانا توانسته سازمان‌های معروف، توسعه‌دهندگان و رهبرهای دنیای رمزارزها را به خود جذب کند. اما سولانا دقیقا چیست؟

سولانا بلاک چینی بر مبنای اثبات سهام (PoS) است، یعنی می‌توان با قفل دارایی‌های خود در امنیت این شبکه سهیم شد و در مقابل پاداش دریافت کرد؛ به این مفهوم در دنیای رمزارزها استیکینگ (Staking) گفته می‌شود. 

اکنون سوال اینجاست که اکوسیستم سولانا چگونه کار می‌کند؟ استیکینگ در سولانا چیست و چگونه انجام می‌شود؟

در این مقاله از تهران ولت تلاش می‌کنیم به این پرسش‌ها در مورد استیکینگ سولانا پاسخ دهیم.

 

منظور از استیکینگ سولانا چیست؟

استیکینگ سولانا راهی برای مشارکت در سازوکار تامین امنیت بلاک چین سولانا است، شبکه نیز در قبال این کار به مشارکت‌کننده پاداش می‌دهد. بدین صورت که شبکه‌ی سولانا توکن‌های SOL شما را به عنوان وثیقه قفل می‌کند تا مطمئن شود ولیدیتورها یا همان تاییدکنندگان تراکنش‌ در شبکه، کار خود را به درستی انجام می‌دهند.

اگرچه سولانا بر این اساس ساخته شده اما قوانین پاداش‌دهی، جریمه‌ها و سازوکارهای توافق جمعی خاص خود را دارد؛ در ادامه با این موارد بیشتر آشنا می‌شویم.

 

سازوکار استیکینگ سولانا چگونه است؟

استیکینگ در سولانا از سه مفهوم اصلی تشکیل شده است: زمان انتظار، اِسلَشینگ و پاداش.

اگر تازه با استیکنگ آشنا شده‌اید، احتمالا مورد آخر یعنی پاداش‌ها برای شما مهم‌تر است، پس بیایید از آنجا شروع کنیم.

 

استیکنیگ چیست؟

در بیشتر بلاک چین‌های اثبات سهام پاداش‌ها نقشی اساسی در امنیت شبکه بازی می‌کنند، در سولانا نیز به همین ترتیب است. 

سازندگان بلوک در شبکه‌های PoS، ولیدیتور (Validator) به معنی تاییدکننده نامیده می‌شوند. این افراد برای آنکه اجازه‌ی تایید تراکنش‌ها یا ساخت بلوک جدید را در شبکه داشته باشند، لازم است دارایی‌های رمزارزی خود را به گرو بگذارند یا اصطلاحا استیک کنند (Stake).

در ازای هر بلوکی که که در سولانا با موفقیت ساخته می‌شود، تعدادی مشخص توکن SOL پاداش داده می‌شود.

 

آیا استیکینگ می‌تواند باعث ضرر کردن شود؟

توکن‌های تولید شده به کسانی داده می‌شود که در تایید بلوک‌ها مشارکت می‌کنند و این توکن‌ها به نوبه‌ی خود باعث افزایش موجودی کل رمزارز می‌شوند.

این پاداش‌ها می‌توانند کاملا سودآور باشند، در حقیقت هدف از وجود این پاداش‌ها ایجاد مشوقی برای رفتار خوب است. اما اگر ولیدیتوری بخواهد از قدرت ایجاد بلوک خود سوءاستفاده کند، چه می‌شود؟

جواب ساده است، شبکه‌ی سولانا با استفاده از مکانیزمی به نام اسلشینگ (Slashing) به معنای زخمی کردن، به رفتارهای بد در شبکه جواب می‌دهد. 

اسلشینگ در بلاک چین روشی برای مجازات رفتارهای بد ولیدیتورها است. این روش شامل گرفتن  مقدار از توکن‌های استیک شده‌ی SOL از ولیدیتور خاطی است. اسلشینگ در سولانا به صورت کامل سفت و سخت اجرا می‌شود: کاربر خاطی ممکن است تا 100% توکن‌هایی را که استیک کرده، از دست بدهد. 

از طرفی اگر ولیدیتوری رفتاری خطرناک انجام بدهد، کوین‌هایی که به او واگذار کرده‌اید به خطر می‌افتد، ازین رو انتخاب ولیدیتور بسیار مهم است.

اکنون که با مفهوم استیکینگ و پاداش آشنا شدیم نوبت به برداشت دارایی‌ها (Unstaking) می‌رسد.

 

برداشت توکن‌های سولانای استیک شده

اگر تصمیم گرفته باشید توکن‌های SOL که سرمایه‌گذاری کرده باشید برداشت کنید، لازم است زمانی به نام «زمان انتظار یا سرد شدن (Cool Down)» صبر کنید.

منظور از زمان انتظار، دوره‌ای است که باید منتظر بمانید تا بلاک چین دارایی‌های شما را آزاد کند. این قضیه به این دلیل روی می‌دهد که شبکه تعداد توکن‌های قابل برداشت را در دورهای زمانی محدود می‌کند تا مطمئن شود ولیدیتورها در شبکه به خوبی فعالیت می‌کنند.

بنابراین اگر روی دکمه‌ی «Unstake» کلیک کرده باشید، دارایی‌های شما به تدریج برای برداشت آزاد می‌شود. آن مقدار از دارایی که هنوز آزاد نشده، تا انتهای سیکل بعدی کسب سود می‌کند.

 

راه‌های استیکینگ ارز دیجیتال SOL

اکنون که با سازوکار استیکینگ در شبکه‌ی سولانا آشنا شدیم، نوبت به آشنایی با راه‌های انجام استیکینگ می‌رسد. در ادامه با انواع روش‌های استیکینگ آشنا می‌شویم:

 

استیکینگ انفرادی

استیکینگ انفرادی (Solo) یا بومی (Native) فرآیندی است که در آن شخصی به صورت مستقل نودی بلاک چینی را راه‌اندازی می‌کند. اگر می‌خواهید به صورت مستقیم ولیدیتور باشید، نیاز به سخت‌افزارهایی اختصاصی برای تایید تراکنش‌ها و استیک توکن‌های SOL دارید.

اگرچه حداقل مقدار برای استیک توکن سولانا وجود ندارد اما باید دانست که برای تایید بلوک‌ها به صورت روزانه باید تا 1.1 SOL پرداخت کرد، همچنین سخت‌افزاری خاص نیز نیاز است.

با این وجود استیکینگ انفرادی از نظر مالی می‌تواند برای برخی جذاب باشد زیرا تمامی پاداش بلوک به شخص می‌رسد.

 

واگذاری توکن‌های SOL به ولیدیتور

واگذاری (Delegate) توکن‌های SOL به ولیدیتور می‌توان ساده‌تر از استیکنیگ انفرادی باشد. در این روش لازم است توکن‌ها و کنترل کامل آن‌ها را به ولیدیتوری در شبکه واگذار کنید. با این کار به شبکه نشان می‌دهید که به آن ولیدیتور اعتماد دارید، یعنی به او برای تایید بلوک بعدی رای داده‌اید.

هر اندازه ولیدیتوری رای‌های بیشتری جمع‌آوری کند، احتمال انتخاب او به عنوان تاییدکننده‌ی بلوک بعدی بیشتر می‌شود. شما نیز در ازای پشتیبانی از آن تاییدکننده بخشی از سود استخراج بلوک را به دست می‌آورید.

واگذاری یکی از بهترین روش‌های کسب سود بدون درگیر شدن در جزئیات فنی است، با این وجود استفاده از این روش نیز خطرات خود را دارد. یعنی اگر ولیدیتوری از قوانین شبکه پیروی نکند، ممکن است در معرض اسلشینگ قرار گرفته و دارایی‌های خود را از دست دهید.

 

استیکینگ توکن سولانا در صرافی‌های رمزارزی متمرکز

استیکینگ در صرافی‌های رمزارزی  به صرافی امکان استیک دارایی‌ها را از طرف شما در بلاک چین می‌دهد. این صرافی‌ها یا خود نودی راه‌اندازی می‌کنند یا دارایی‌ها را به شخصی دیگر واگذار می‌کنند، سپس پاداش را به شما برمی‌گردانند و در ازای آن مقداری کارمزد برمی‌دارند.

بسیاری از صرافی‌های بزرگ فرآیندهایی کاربردپسند را برای استیکنیگ ارزهای دیجیتال تحت عنوان برنامه‌های کسب درآمد (Earn) فراهم می‌کنند.

در این صرافی‌ها کافی است به بخش «Earn» رفته و پس از انتخاب رمزارز موردنظر و بررسی درآمد سالیانه آن، تنها با چند کلیک در استیکینگ شرکت کنید.

اما باید دقت کرد که در این روش از کیف پول‌های امانی استفاده می‌کنید، یعنی تمام دارایی‌هایتان در اختیار کامل صرافی قرار دارد. اگر صرافی هک شود یا مدیر آن با دارایی‌هایتان فرار کند، کاری از دستتان ساخته نیست.

 

استیکینگ در استخر مشارکتی

استیکینگ در استخر (Pooled Staking) راهی دیگر برای کسب درآمد از توکن‌های SOL است. در این روش کاربران توکن‌های خود را به استخری مشارکتی استیک می‌کنند، این استخر توسط ولیدیتوری مدیریت می‌شود.

پاداش‌های به دست آمده از این روش بر اساس میزان مشارکت کاربران در میان آنان و همچنین ولیدیتور تقسیم می‌شود. 

از آنجایی که در این روش پاداش میان کاربران تقسیم می‌شود، پاداش کسب شده از روش انفرادی کمتر است اما استفاده از آن برای کاربران تازه‌کار ساده‌تر است. همچنین در استخرهایی که از کیف پول غیرامانی استفاده می‌شود، میزان کنترل بر دارایی نسبت به استیکینگ در صرافی بیشتر است.

 

استیکنگ لیکوید

یکی از شاخه‌های استکینیگ در استخر، استیکنیگ لیکوید (Liquid) است. این روش مشابه استخر اما انعطاف‌پذیرتر است و به کاربران اجازه می‌دهد از دارایی‌های قفل شده برای سایر فعالیت‌های کریپتویی بهره بگیرند.

به طور خلاصه در این روش سرمایه‌گذار بر اساس سهم استیک کرده در استخر، توکن دریافت می‌کند به طوری که بهای این توکن‌های دریافتی متصل به توکن اصلی استیک شده است. یعنی می‌توانید با استفاده از این توکن‌های لیکوید در سراسر اکوسیستم دیفای سولانا برای فعالیت‌های وام‌دهی استفاده کنید.

این روش استیکینگ برای توکن سولانا به طور مستقیم در اپلیکیشن لجر لایو وجود دارد. کیف پول سخت افزاری لجر با مشارکت همکار مورد اعتماد خود یعنی لیدو توانسته چنین امکان استیکینگی را برای کاربران خود فراهم کند.

 

مزایای استیکینگ سولانا

استیکینگ SOL دو مزیت مستقیم دارد: پاداش مالی و افزایش امنیت شبکه بلاک چین.

با استیک توکن‌های سولانا می‌توانید به صورت منفعل از دارایی رمزارزی خود را افزایش دهید. اگرچه میزان درآمد به دست آمده بسته به بلوک دارد اما مقدار پاداش فعلی برای استیکینگ سولانا حدود 4.35 درصد است، یعنی به ازای هر بلوکی که با موفقیت استخراج می‌شود، 4.35 درصد آن صرف پاداش می‌شود.

همچنین مشارکت در استیکینگ به بالا رفتن امنیت اکوسیستم سولانا کمک می‌کند. بلاک چین‌ها امنیت خود را از غیرمتمرکزسازی به دست می‌آورند؛ به جای وجود نهادی مرکزی مانند بانک، از شبکه‌ای از کامپیوترها در سراسر جهان تشکیل شده است. هر اندازه ولیدیتور و استیک کننده‌ی بیشتری در شبکه وجود داشته باشد، امنیت آن بالاتر می‌رود.

 

معایب استیکنیگ SOL

اگرچه استیکینگ سولانا بسیار سر راست است ما بهتر است با خطرات قفل سرمایه در رمزارزها نیز آشنا باشید. در ادامه با برخی از این خطرات آشنا می‌شویم:

 

نوسان

زمانی که توکن SOL استیک می‌کنید، با نرخی مشخص پاداش به صورت همان توکن دریافت می‌کنید. اما نوسان سولانا می‌تواند تاثیر چشم‌گیری روی پاداش کلی داشته باشد. اگر قیمت SOL کاهش یابد، ممکن است ارزش دارایی شما حتی از مقدار اولیه سرمایه‌گذاری شده نیز پایین‌تر رود.

 

پلتفرم استیکینگ

اگرچه استیکینگ انفرادی امن است اما سایر روش‌ها خطرات خود را دارند. برای مثال استخرهای مشارکت متمرکز ریسکی هستند زیرا نهادی مرکزی استخر را مدیریت می‌کند و آن نهاد تسلط کامل بر دارایی‌های کاربران و پلتفرم دارد.

حتی در استخرهای استیکینگ غیرمتمرکز نیز خطر باگ نرم افزاری در قراردادهای هوشمند وجود دارد که می‌تواند منجر به هک شود. در هر دو مورد اشاره شده امکان از دست دادن دارایی وجود دارد.

 

اسلَشینگ

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، ولیدیتورها در اسلشینگ می‌توانند در صورت رفتار مخرب دارایی‌های استیک شده خود را از دست دهند. یعنی اگر به ولیدیتوری رمزارزهای خود را واگذار کرده باشید و او رفتار مخربی در شبکه از خود نشان دهد، برخی توکن‌های شما نیز از دست می‌رود. از این رو انتخاب ولیدیتور بر اساس شهرت اهمیت دارد.

 

قابلیت نقد شدن

بازار ارزهای دیجیتال به سرعت حرکت می‌کند. در این محیط پویا زمان‌بندی حیاتی است. مخصوصا اگر در مورد پروژه‌ای خبرهای ناگواری به گوش برسد، گذر چند ساعت می‌تواند تفاوت زیادی ایجاد کند.

باید توجه داشت که استیکینگ دارای زمان انتظار یا سرد شدن است یعنی نمی‌توان فورا دارایی‌های استیک شده را برداشت کرد. این دوره انتظار زمانی که نیاز به اقدام سریع، می‌تواند مشکل‌آفرین باشد.

 

چگونه می‌‎توان SOL استیک کرد؟

اکنون که در مورد مزایا و معایب استیکینگ سولانا اطلاعات کافی به دست آورید، نوبت به انتخاب شیوه‌ی استیکینگ می‌رسد. همانگونه که پیش‌تر نیز اشاره شد، برای استیک SOL چندین روش مانند صرافی متمرکز، واگذاری، استخرهای استیکینگ و راه‌اندازی نود وجود دارد. در ادامه نگاهی به دو روش استیکینگ پرکاربرد می‌اندازیم:

 

استیکینگ با استفاده از صرافی

استیکینگ با استفاده از صرافی ارز دیجیتال معمولا محبوب‌ترین گزینه میان تازه‌کارها است زیرا مراحل انجام آن ساده است. با این وجود همانطور که گفتیم این صرافی‌ها کاملا امن نیستند.

با استفاده از این روش کنترل کامل دارایی و کلمات خصوصی را از دست می‌دهید و مجبورید به صرافی اعتماد کنید. اگر اتفاقی برای صرافی بیفتد، مثلا هک شود یا نقدینگی کافی نداشته باشد، دسترسی به رمزارزها را از دست می‌دهید.

اما اگر به دنبال آسان‌ترین راه هستید، می‌توانید با استفاده از صرافی و پس از انجام احراز هویت، استیکینگ را شروع کنید.

 

استیکینگ با استفاده از کیف پول لجر

استیکینگ با استفاده از صرافی ممکن است آسان‌تر باشد اما بهتر است از روش‌هایی استفاده کرد که کنترل کامل دارایی‌ها را در اختیار داشته باشید. اگر می‌خواهید بدون راه‌اندازی نود شخصی وارد دنیای استیکینگ شوید، واگذاری توکن‌های SOL به ولیدیتور راحت‌ترین راه است.

خوشبختانه با استفاده از کیف پول سخت افزاری لجر و اپلیکیشن لجر لایو (Ledger Live) استیکینگ سولانا توسط نود فیگمنت (Figment) امکان‌پذیر شده است. پاداش‌های دریافتی نیز مستقیما وارد کیف پول لجر می‌شود و بدین ترتیب خیالتان از بابت نگهداری امن کلیدهای خصوصی راحت می‌شود. بنابراین می‌توان گفت کیف پول سخت افزاری لجر یکی از امن‌ترین راه‌ها برای استیکینگ سولانا است.

در ادامه به نحوه‌ی استیکینگ توسط اپلیکیشن لجر لایو می‌پردازیم:

1. ابتدا دستگاه لجر خود را متصل کرده و وارد اَپ سولانا شوید.
2. سپس وارد برنامه لجر لایو شوید، به تب «Accounts» رفته و حساب سولانا را انتخاب کنید.
3. زیر نام حساب، روی دکمه «Stake» کلیک کرده و ولیدیتور «Ledger by Figment» را برگزینید.
4. در گام بعدی مقدار توکن SOL را که می‌خواهید استیک کنید، وارد کرده و روی دستگاه لجر این کار را تایید کنید.
5. سرانجام تراکنش را مرور کرده و آن را تایید کنید تا توکن‌های سولانا با موفقیت استیک شوند. 

 

سخن پایانی

استیکینگ سولانا یکی از بهترین روش‌های کسب درآمد از توکن SOL است زیرا اکوسیستم بلاکچینی سولانا به سرعت در حال رشد است. با استیکنیگ می‌توان به بهترین شیوه کسب درآمد کرد، بدون آنکه برای آن زحمتی کشید. 

اما به یاد داشته باشید، اگرچه استیکینگ می‌تواند سودده باشد اما تنها کسب درآمد مهم نیست بلکه حفظ امنیت آن نیز قابل توجه است.

همیشه پیش از انتخاب ولیدتور و واگذاری توکن‌ها، به خوبی درباره سابقه، عملکرد کلی و امنیت آن به خوبی تحقیق کنید. فراموش نکنید هنگام استیکینگ بهترین راه برای امن نگه‌داشتن رمزارز استفاده از کیف پول‌های غیرامانی مانند لجر است.